BIẾN THỂ CHÍNH TRỊ NHÌN TỪ BIẾN ĐỘNG UKRAINA VÀ HONGKONG

 Những thăng trâm trong lịch sử ở Ukraina và Hongkong đã lắng xuống, nhưng những gì dư âm đã và đang còn tiếp diễn. Bài viết chúng ta cùng suy ngẫm và hành động.

Năm 2014, Ukraina diễn ra cuộc biểu tình lật đổ chính quyền, hay người ta thường gọi là “biểu tình nhân phẩm thân phương Tây” hay vắn tắt hơn: Maidan. Với nền tảng công nghiệp nặng, công nghiệp chế tạo, công nghiệp điện hạt nhân và nông nghiệp được “buff” từ thời Liên Xô, Ukraina từng được hứa hẹn sẽ trở thành quốc gia công nghiệp mới, sánh ngang với Brazil, Indonesia, Ấn Độ…

Ukraina có vị thế cực kỳ đẹp, nếu chế ngự được Ukraina, EU và Mỹ có thể thọc sâu vào yết hầu của Nga và Thổ Nhĩ Kỳ. Đặt căn cứ ở Ukraina, các tiêm kích chỉ mất 2 giờ để hướng đến Thổ Nhĩ Kỹ, Bắc Phi hay hơn 3 giờ để tiến đến Trung Đông. Ukraina là quốc gia duy nhất có thể có vị thế địa lý ngang với Việt Nam. Sở hữu được Ukraina và bán đảo Crimeria không khác gì sở hữu Cam Ranh của Việt Nam. Với Crimeria, bất cứ hải quân của quốc gia nào cũng có thể nắm cả Biển Đen, Địa Trung Hải trong tay. Giới chính trị Mỹ nói rằng, Ukraina là quân bài “gần như phải có” để có thể bao vây EU, ngăn chặn EU có thể liên kết với Nga.

Năm 2013, GDP Ukraina đạt đỉnh với gần 190 tỷ USD, cùng năm đó, Việt Nam đạt con số 170 tỷ USD. Theo World Bank từng dự báo, Ukraina có thể đạt 250 tỷ đến 300 tỷ USD nếu vẫn giữ được đà phát triển, thậm chí nếu tận dụng tốt vị trí và nền tảng sản xuất vững chắc, nằm gần những cường quốc, Ukraina hoàn toàn có thể bứt lên trở thành một trong những quốc gia tiệm cận G20.

Nhưng đời có bấy lâu, năm 2015, sau Maidan 2014, Ukraina đã giảm 1 nửa GDP, mức giảm trầm trọng nhất trong lịch sử một quốc gia châu Âu, từ một quốc gia giàu có hơn, có nền tảng sản xuất bậc nhất Đông Âu. Trở thành quốc gia nghèo nhất châu Âu. Năm 2018, GDP của Ukraina chỉ khoảng 110 tỷ USD, trong cùng năm, Việt Nam đã có GDP gấp 2,5 lần Ukraina. Nếu tính GDP bình quân đầu người, Việt Nam đã tiệm cận và có thể vượt Ukraina trong năm 2020, nhưng đáng chú ý rằng dân số Ukraina chưa bằng 1 nửa Việt Nam.

Đầu năm 2019, diễn viên hài Volodymyr Zelensky đắc cử tổng thống Ukraina, trở thành trò cười chính trị nhất châu Âu. Trong một chương trình bình luận trên Reuters, Ukraina đã trở thành “trò hề chính trị”.

Thân phương Tây, biểu tình hướng về phương Tây không khiến Ukraina gia nhập được EU hay Nato. Hơn ¾ các thành viên 2 tổ chức này không đồng ý đưa Ukraina vào tổ chức. Ukraina trở nên lạc hướng trầm trọng, Nga quay lưng, Thổ Nhĩ Kỳ, các nước Đông và Nam Âu quay lưng và luôn nghi ngờ Ukraina. Miền Đông Ukraina đã thành lập 2 nước cộng hòa tự xưng.

Kinh tế sụp đổ không thể phục hồi, lãnh thổ bị chia cắt, chính trị rối ren, vị thế sụp đổ, Ukraina bây giờ chỉ nên tự trách mình.

Ở Ukraina có Maidan thì Hongkong có “cách mạng ô dù” hay “cách mạng chống đại lục”. Đại lục ở đây là Trung Quốc, một danh xưng vốn được Đài Loan, Hongkong, Macau nói về Trung Quốc.

Hongkong là vùng lãnh thổ phát triển, GDP đầu người của Hongkong lọt top những vùng lãnh thổ giàu nhất thế giới. Năm 1997, Hongkong được “trao trả cho Trung Quốc” với chính sách “một quốc gia hai chế độ” trong 50 năm.

Trước năm 2010, Trung Quốc cần Hongkong. Trung Quốc cần một cửa ngõ để xuất khẩu hàng hóa khi chưa có bất cứ một cảng nào của Trung Quốc có vị thế, kỹ thuật và chính sách tốt như Hongkong. Những ngày ấy, giới lãnh đạo Trung Quốc nhận ra rằng họ cần Hongkong hơn là Đài Loan, có được Hongkong, Trung Quốc sẽ có cửa ngõ phát triển vùng Nam Trung Quốc, áp chế lên Biển Đông và ASEAN. Sau đó họ mới tính đến Đài Loan, dễ hiểu vì sao các vấn đề liên quan đến Hongkong, Trung Quốc đều có những tuyên bố rất đanh thép.

Nhưng bây giờ, Hongkong đã không còn những điều có thể khiến Trung Quốc nhượng bộ, bên cạnh Hongkong đã có Thẩm Quyến, Quảng Châu, Phật Sơn. Hongkong đã không còn là nơi có thể áp đặt yêu sách được với Đại lục. Những người trung tuổi và những người già của Hongkong, họ hiểu rằng bản chất máu mủ người Hongkong là thuộc Trung Hoa. Người Hongkong da vàng chứ không da trắng và rằng Hongkong đã đi lạc quá lâu và giờ đã đến lúc thuộc về Trung Hoa.

Tuy nhiên, giới trẻ Hongkong thì nghĩ khác. Họ trưng cờ Mỹ, cờ Anh và thậm chí cả cờ… Úc. Họ nói rằng Hongkong đủ phát triển, đủ văn minh, đủ tự do. Hongkong dân chủ và có chính thể riêng, không thuộc về “rừng cộng sản” Trung Hoa. Họ xứng đáng thuộc về khối Liên Hiệp Anh thay vì một phần của Trung Hoa.

Giới trẻ Ukraina và Hongkong có quan điểm khá giống nhau: thân phương Tây.

Giới trẻ ở phía Tây Ukraina đã từng quật mộ các chiến sĩ Hồng Quân, đập tượng Lênin, hắt nước và tạt axit lỏng vào những người cựu binh già Ukraina nhân ngày Ukraina được giải phóng khỏi phát xít. Họ đã phá những phần mộ ở nghĩa trang Quốc gia, họ tẩy mọi thứ liên quan đến cuộc chiến vĩ đại của những người cộng sản thế kỷ trước. Những người trẻ này nghĩ rằng không cần Hồng Quân, họ có thể được phe Đồng Minh giải phóng. Họ cho rằng lịch sử Ukraina là một chuỗi những sai lầm nối tiếp những sai lầm??

HỮU AN